Dzisiaj poruszę temat, który staje się coraz gorętszy i nabrzmiały. Mianowicie dotyczy on zakazów i ograniczeń wprowadzonych w związku z pandemią i kar jakie przepisy przewidują za ich naruszenie.
Nie oceniam tu słuszności łamania zakazów a jedynie analizuję podstawy ich wprowadzania.
Coraz częściej pojawia się pytanie „czy Pan mnie wybroni jeśli zostanie nałożona kara za nieprzestrzeganie zakazów ?”. Moja odpowiedź brzmi: „nie wiem czy wybronię ale z pewnością są podstawy do takiej obrony.”
Pojawiły się już orzeczenia sądów, korzystne dla osób, które popadły w tarapaty w związku z nieprzestrzeganiem obowiązujących zakazów.
Uzasadnienia tych orzeczeń sprowadzają się do następujących kwestii:
Konstytucja RP przewiduje mechanizm działania władzy wykonawczej i ustawodawczej w takich przypadkach jak stan wywołany przez obecną epidemię. W celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.
Z kolei ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej może ograniczać: wolność działalności gospodarczej, wolność osobistą, nienaruszalność mieszkania, wolność poruszania się i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prawo do strajku, prawo własności, wolność pracy, prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prawo do wypoczynku.
W myśl obowiązującej w naszym kraju ustawy o stanie klęski żywiołowej, stan ten może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych oraz w celu ich usunięcia. Przez katastrofę naturalną rozumie się zdarzenie związane z działaniami sił natury m.in. masowe występowanie chorób zakaźnych ludzi. Zakres dopuszczalnych ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej również został szczegółowo wymieniony w tej ustawie.
Skoro zrezygnowano z wprowadzenia stanu nadzwyczajnego to, do uregulowań prawnych dotyczących ograniczeń praw i wolności człowieka i obywatela muszą mieć zastosowanie wszystkie konstytucyjne zasady, obowiązujące poza regulacjami właściwymi dla stanów nadzwyczajnych.
W związku z tym w celu wprowadzenia ograniczeń wolności i praw człowieka nie można powoływać się na nadzwyczajne okoliczności, uzasadniające szczególne rozwiązania prawne oraz okolicznościami tymi nie można usprawiedliwiać daleko idących ograniczeń swobód obywatelskich wprowadzanych w formie rozporządzeń.
Z Konstytucji RP wynika, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Innymi słowy ustawa musi samodzielnie określać podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności
W rozporządzeniu powinny być zamieszczane jedynie przepisy o charakterze technicznym, nie mające zasadniczego znaczenia z punktu widzenia praw lub wolności jednostki.
Od powyższych reguł odstąpiono wprowadzając przepisy związane z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem epidemii wywołanej wirusem SARS -CoV-2. Całość ograniczeń wolności i praw została przeniesiona z ustawy do rozporządzenia co byłoby dopuszczalne wyłącznie w przypadku ogłoszenia stanu klęski żywiołowej.
- Naruszenie zakazów „covidowych” – obrona. - 9 lutego, 2021
- Beneficjent rzeczywisty – przypomnienie. - 14 stycznia, 2021
- Niedopuszczalność egzekucji środków z dofinansowań. - 30 czerwca, 2020